Waarom gamification werkt
Gamification is het toevoegen van spelelementen in een niet-spelcontext, met als doel mensen iets te leren of nieuw (gewenst) gedrag te stimuleren. Het helpt je dus om gedrag te veranderen. Én het vergroot ook nog eens de kans dat mensen hun goede gedrag langer volhouden. Waarom gamification zo goed werkt? Spelen zorgt ervoor dat er dopamine vrijkomt in de hersenen. Dopamine geeft een goed gevoel en werkt verslavend, je wilt dus graag verder blijven spelen. Daarnaast zorgt dopamine ervoor dat je informatie beter kunt onthouden, wat weer maakt dat je gemakkelijker leert.
Vier elementen van gamification
Om ervoor te zorgen dat gamification het gewenste effect heeft, zet je vier elementen in:
1. Geef direct feedback
Holle Bolle Gijs’ ‘papier hier’ is een simpel voorbeeld van gamification, maar oh zo effectief. Bij al het afval wat je weggooit (of aan hem ‘geeft’) ontvang je direct een vriendelijke ‘dank u wel’. Ben je zelfs op zoek gegaan naar meer afval om nog een bedankje te ontvangen? Herkenbaar! Dat is wat snelle, positieve feedback met je doet. Het is belangrijk om goed of gewenst gedrag gelijk te belonen. Geef dus directe terugkoppeling op (kleine) behaalde prestaties om gedragsverandering mogelijk te maken.
2. Sluit aan bij de belevingswereld van de doelgroep
Wanneer je gamification toepast, Let je erop dat de gekozen spelelementen goed aansluiten op jouw doelgroep. Zo ontwikkelde Keijzer in samenwerking met Geofort bijvoorbeeld een MONO Minecraft game om leerlingen meer te leren over de gevaren van telefoongebruik in het verkeer. In het spel moeten de leerlingen van huis naar school fietsen. Onderweg krijgen zij punten als ze zich aan de verkeersregels houden en vinden ze de route door vragen te beantwoorden. Pakken ze echter hun virtuele mobieltje erbij? Dan begint het scherm te schudden en te draaien en wordt de game bijzonder lastig. Minecraft is een populair spel onder jongeren, en is dus een goede manier om nieuw gedrag (zonder afleiding fietsen) onder jongeren te stimuleren op een leuke, speelse manier.
Interventies hoeven trouwens niet altijd zo uitgebreid te zijn. Ook kleine, simpele elementen kunnen tot een groot resultaat leiden. Zo zetten we voor de BOB-campagne voor Verkeerswijzer Groningen een simpele poll in: word je sneller dronken als je door een rietje drinkt? Mensen geven graag hun mening, én het is natuurlijk leuker om informatie tot je te nemen door middel van een quiz. Zo leerde de doelgroep ‘spelenderwijs’ het juiste antwoord!
3. Zet waar het kan een competitie op: in it to win it!
Als je jouw score kunt vergelijken met anderen, ben je sneller geneigd je eigen prestatie te verbeteren. Competitie haalt het beste in elkaar naar boven: je blijft in actie om je huidige positie te behouden of te verbeteren. Let er daarbij op dat er wél competitie is, maar er géén verliezers zijn. Als mensen verliezen kan het juist een averechts effect hebben.
Keijzer gebruikte deze vorm bijvoorbeeld in het project ‘Safe bij de bel’ waarbij verschillende schoolklassen met elkaar de strijd aangingen om gemiddeld het vaakst met de fiets of lopend naar school te komen. Met een stickersysteem hielden de scholen iedere dag bij wie wanneer actief onderweg ging. Jouw klas mocht toch niet verliezen!?
4. Belonen, belonen, belonen
Misschien wel het belangrijkste gamification-element: belonen! Voor je harde werk wil je natuurlijk beloond worden. Bijvoorbeeld door middel van een groen vinkje, complimenten, punten, medailles of badges. Als je mensen beloont voor bepaald gedrag, zijn ze geneigd dit vaker te vertonen. Keijzer past dit bijvoorbeeld toe binnen de fietscampagnes Ik fiets (provincie Utrecht) en Enschede Fietsstad, waar fietsers beloond werden voor hun gefietste kilometers.
Tip! Het goal gradient effect
Een bonustip: wil je niet elke keer een beloning geven? Dan is het slim om iets toe te voegen waaraan een gebruiker kan zien hoeveel hij nog precies moet doen. Fijn, want zo krijg je een idee hoeveel tijd je nog kwijt gaat zijn voor een beloning. Een voortgangsbalk is een mooie visualisatie van het goal gradient effect. Dit principe gaat ervan uit dat mensen onbewust gemotiveerder zijn om het einddoel te halen als ze zien dat het einddoel in zicht is. Zo zie je op je LinkedIn profiel in hoeverre je jouw profiel al gevuld hebt (de voortgangsbalk start overigens nooit bij 0!).
Andersom werkt het trouwens ook! Een aftelklok zorgt ervoor dat wachtende mensen net even een tikje meer geduld hebben.
Altijd blijven spelen
Met deze inzichten kun jij starten met het toepassen van gamification in jouw campagne. Sommige spelelementen zijn makkelijker toe te passen dan andere, maar gamification is zeker de moeite om eens mee te experimenteren.
Waar werd volgens jou gamification perfect ingezet?
